مادها
مادها :
مادها گروهی از آریایی ها بودند که به تدریج در غرب ایران ساکن شدند . آنها به خانواده اهمیت بسیاری داده و در خانواده همگی تابع بزرگ خانواده بودند . هر خانواده چرا گاه های مخصوص دام های خود داشت و برای حفاظت از آن ها ، دهکده هایی به وجود آمده بود .
مادها علاوه بر وجود اختلافات داخلی ، بیشتر مورد هجوم آشوری ها بودند . آنها برای مقابله با دشمنان تصمیم گرفتند با یکدیگر متحد شوند . آنان در محلی جمع شدند و دیاکو را به فرمانروایی برگزیدند و او نیز دهکده ای را به عنوان پایتخت خویش قرار داد . از آن پس این دهکده را هگمتانه یعنی محل اجتماع مردم نامیدند . هگمتانه در محل شهر همدان امروز واقع بود .
سرزمین ماد در کتیبه عصر هخامنشی تحت عنوان ( مادا ) آمده است . به تعبیر وسیع تر (امّان ماندا ) که به کل سرزمینهای شمال غربی ایران اطلاق می شود . که در سده ی هشتم پیش از میلاد شخصی به نام دیاکو قبایل ایرانی را متّحد کرده و دولتی را به وسیله این اتحاد به وجود آورد .
سرزمین مادها :
مراکز حکومت مادها را می توان اکباتان و رگا ( ری نزدیک تهران ) دانست .
نواحی تحت حکومت و سکونت مادها را می توان به روستاها و مناطق کوچک و بزرگ کرمانشاه ، همدان و اصفهان تٲیید کرد .، البته همه مناطق کردستان ، شمال لرستان ،آذربایجان و تهران مادی بوده است .